Fikcja segregacji śmieci

Polsce grożą wysokie kary finansowe, które może nałożyć Unia Europejska – twierdzi Najwyższa Izba Kontroli – za złe gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Zgodnie z regulacjami unijnymi Polska powinna w 2020 r. osiągnąć 50-procentowy poziom recyklingu papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła (w 2014 r. wyniósł 21%). Niepokój Najwyższej Izby Kontroli budzi fakt, że w 14 z 22 badanych gmin poziom odzyskiwania takich surowców w 2016 r. zmalał w porównaniu z rokiem poprzednim. Sytuację powinno poprawić obligatoryjne włączenie do statystyk danych uzyskiwanych od właścicieli punktów skupu surowców wtórnych. NIK stwierdziła ponadto, że w połowie kontrolowanych gmin dane sprawozdawcze, w tym dane o poziomie recyklingu, były nierzetelne.

Nowy system gospodarowania odpadami gminy miały wdrożyć od 1 lipca 2013 r. Zobowiązywała do tego ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, której celem było usprawnienie i uszczelnienie systemu gospodarowania odpadami. Wdrażając ustawę gminy stworzyły preferencje dla selektywnego zbierania śmieci, ich unieszkodliwiania i recyklingu. W gospodarce odpadami obowiązuje hierarchia ważności:

• Zapobieganie powstawaniu odpadów
• Przygotowanie do ponownego użycia
• Recykling
• Inne sposoby odzysku i unieszkodliwiania

Wdrażając postanowienia ustawy gminy musiały oszacować koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami a następnie wybrać metodę obliczania stawek opłat. Koszty obejmują: odbieranie, transport, zbieranie, odzysk i unieszkodliwianie odpadów, tworzenie i utrzymanie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz obsługę administracyjną. Pobierane opłaty powinny pokrywać oszacowane koszty.

Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w latach 2014 – 2016 wzrosła ilość zarówno odpadów zmieszanych jak i zebranych selektywnie

Wnioski

Zgodnie z ustaleniami kontroli NIK skierowała wnioski i uwagi do wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Oto najważniejsze z nich:

1. Roczne sprawozdania z gospodarowania odpadami komunalnymi powinny być rzetelne a dane w sprawozdaniach składanych gminom przez firmy odbierające odpady – weryfikowane;
2. Działania windykacyjne wobec zalegających z opłatami za gospodarowanie odpadami powinny być podejmowane niezwłocznie;
3. Gminy powinny niezwłocznie ustalić wszystkich właścicieli nieruchomości zobowiązanych do płacenia za „wywóz śmieci”;
4. W analizach stanu gospodarki odpadami powinny być prezentowane rzetelne dane o ilości odebranych odpadów i o kosztach związanych odbieraniem, odzyskiem, recyklingiem i unieszkodliwianiem odpadów;

Najwyższa Izba Kontroli wnioskuje także do organów gmin o podejmowanie działań w celu rozwiązania problemu włączenia odpadów komunalnych zbieranych w komercyjnych punktach skupu surowców wtórnych do obliczania uzyskiwanych poziomów recyklingu. Z uwagi na konieczność standaryzacji danych o takich odpadach, a także zgłaszane przez gminy trudności wynikające z braku ustawowych przepisów, które nakładałyby obowiązek przekazywania gminom takich danych, NIK wnioskuje także do Ministra Środowiska o podjęcie działań w celu rozwiązania tego problemu. W związku z uchwaleniem stosownych zmian w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, dotyczących obowiązku sporządzania przez podmioty zbierające odpady komunalne (papier, metale, tworzywa sztuczne i szkło) sprawozdań rocznych, należy uznać, że powyższy wniosek NIK został zrealizowany.

To była kolejna w ostatnich latach kontrola dotycząca gospodarowania odpadami komunalnymi. W 2016 r. NIK zbadała sześć urzędów marszałkowskich, sześć urzędów gmin,  sześć firm prowadzących regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych i sześć wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska.  Wówczas nieprawidłowości stwierdzono na wszystkich szczeblach systemu gospodarowania odpadami.

Cały raport na stronie NIK

Drukuj