Ukraina

Miasto-ogród na poznańskim Sołaczu

Sołacz, niegdyś młyńska osada nad Bogdanką pojawiła się pod Poznaniem już w XIV wieku. Ta podmiejska dzielnica willowa z końca dziewiętnastego wieku została przyłączona do miasta w 1908 roku. I od tamtego czasu jest – aż dotychczas – najatrakcyjniejszym rejonem Poznania. Olbrzymi jak na tamte czasy projekt urbanistyczny osiedla planowany był jako kolonia willowa. Głównym architektem rozwiązań tego zespołu zabudowy był Joseph Stübben. Na zlecenie właściciela terenu o znacznej powierzchni, na dzisiejszym Sołaczu w latach 1986 rozpoczeła się parcelacja i zabudowa gruntów w celach komercyjnych, która trwa do dzisiaj…
Projekt podziału nieruchomości bankiera z Berlina zakończył się w 1906 roku. W założeniu projektowym nieruchomości zostały podzielone pod zabudowę osiedla najbardziej luksusowych willi miejskich. Wykorzystując naturalne ukształtowanie terenu doliny rzeki Bogdanki o powierzchni bliskiej 100 ha, udało się wydzielić tereny przeznaczone pod zabudowę o powierzchni zbliżonej do 44 ha. Wille na Sołaczu budowano jako stylowe rezydencje. Projektu ze względu na działania wojenne nie ukończono. Do dzisiaj, z uwagi na wyjątkowe wartości miejsca, na Sołaczu zachowały się domy wolno stojące oraz bliźniaki z tamtego okresu.
Sercem dzielnicy jest Park Sołacki ze stawami powstałymi na cieku Bogdanki, wybudowany na terenie doliny przez ówczesnego niemieckiego dyrektora Ogrodów Miejskich w Poznaniu. To właśnie on przesądził o powstaniu w tym miejscu tak modnej na przełomie XIX i XX wieku formy zabudowy miasta-ogrodu. Później uzupełnił go park im. Wodziczki na Urbanowie. W okresie międzywojennym park Sołacki tętnił życiem i był dla poznaniaków tym, czym dla warszawiaków Bielany. Odbywały się tam różne jarmarki, kiermasze, festyny i koncerty. Także i dziś jest ulubionym miejscem wypoczynku wśród zieleni.
Na Sołaczu powstało wiele ciekawych miejsc. Restauracja Parkowa zbudowana na półwyspie wychodzącym na staw została otwarta pod koniec lata roku 1912. Ogromny lokal składał się z dużej sali gastronomicznej na parterze budynku oraz ogrodu restauracyjnego na dwóch wyższych poziomach. Od strony wejścia do budynku przylegała weranda, z fasady której na okres letni wyjmowano okna. W 1913 nad brzegiem stawu zbudowano pomost z wypożyczalnią łódek. Okres I i II wojny światowej nie przyniósł większych szkód dla parku, który w zasadzie uniknął degradacji.
Forma miasta-ogrodu sprawiła, że zarówno cała dzielnica sołacka, jak i poszczególne jej ulice mają niepowtarzalny klimat. Jedną z ciekawszych ulic osiedla jest z pewnością nosząca od 1920 roku nazwę Grudzieniec ulica Ceglana. Jej drogi, na wysokości ulicy Klin rozwidlono w XIX wieku na dwa odcinki. Aktualnie jedna z odnóg Grudzieńca nosi nazwę ulicy Niskiej. Historia samego Grudzieńca sięga XVI wieku, kiedy magnacka rodzina Grudzińskich miała tam swoje włości. W tym czasie ulica Grudzieniec rozciągała się od ulicy Pułaskiego aż do ulicy Niestachowskiej, ale co ciekawe Grudzieniec nie miała połączenia z żadną z tych ulic. Komunikowała się wprost przez tereny dzisiejszego osiedla Sołącz.
Ulica Grudzieniec położona w zachodniej części, na odcinku pomiędzy Poleską a Nad Wierzbakiem, jest równoległa do ulicy Litewskiej przylegającej bezpośrednio od południa do tej części parku Sołackiego wyposażonego w ciekawie ukształtowane stawy na biegu rzeki Bogdanki. Na wschodnim przebiegu wraz z ulicą Klin ulica Grudzieniec tworzy charakter bardzo nietypowy i oryginalny. Ze skrzyżowania ulicy Grudzieniec z ostrzem klina ulicy Klin dojdziemy obiema ulicami przez park Wodziczki, rzekę Bogdankę na Urbanowo będące dzisiaj częścią osiedla Sołacz. Jednym z ciekawszych przykładów will miejskich na Sołaczu jest oczywiście zabytkowa willa przy ul. Grudzieniec. Willa pod numerem 8 powstała w 1905. Budynek zrealizował przedsiębiorca – projektant i budowniczy Walter Czygan, który wybudował między innymi kamienicę przy ulicy Głogowskiej pod nr 32. Bardzo wartościową i oryginalną sztukaterię willi przy Grudzieniec 8 wykonał Sante Zanetti, który między innymi ozdobił także budynek w Poznaniu przy ulicy Dąbrowskiego 25.
Według opinii dr Piotra Korduby z Instytutu Historii Sztuki Wydziału Historycznego UAM willa przy ulicy Grudzieniec 8 stanowi najlepszy w Poznaniu przykład secesji w budownictwie jednorodzinnym. Elewacja budynku prezentuje bardzo bogaty zestaw dekoracji: pomarańczy, gałązek, liści i owoców. Budynki willowe tak przy ulicy Grudzieniec, jak i na całym Sołaczu, z uwagi na wyjątkowość tej części miasta projektowane były przez ich autorów z wielką pieczołowitością, dbałością o detal oraz funkcjonalność. Wiele budynków z tamtego okresu zaplanowano z podobnym przeznaczeniem. W przyziemiu lokowano kuchnie i pokoje dla służby. Na parterach budynków zwykle znajdowały się gabinety do prowadzenia rozmów, salony, jadalnie i pokoje gościnne. Na piętrach sypialnie gospodarzy i pokoje do pracy. Osobne budynki w ogrodzie zwykle mieściły mieszkania ogrodników i koniuszych, a także wozownie i stajnie.
Zabudowa dzisiejszego Sołacza coraz częściej odpowiada zapotrzebowaniom mieszkańców Poznania. Typowe dla tej zabudowy nowe budynki willowe wyposażane są teraz w większą ilość odrębnych mieszkań, pokoje dla służby są jakby mniej potrzebne.
Na Sołaczu, przy ulicy Grudzieniec 74-76 projektowane są do realizacji nowe wille. Budynki z klasycznymi dla dzielnicy dachami mansardowymi zaprojektowane są w stylu epoki. Kolor pomarańczy na ich elewacjach nie jest rzeczą przypadku, kolorem firmowym. Jest zainspirowany najlepszym przykładem secesji w budownictwie willowym w Poznaniu przy tej samej ulicy. Planuje się ulokować tam ok. 20 mieszkań o powierzchni od 55 do 75 m kw. z balkonami. Realizacja przewidywana jest na lata 2016-17.

x

Zobasz także

Czas na rewitalizację

W Polsce w regionalnych programach unijnych na lata 2021-2027 jest 944 mln euro (czyli 4,1 ...

Ochrona nie tylko najemcy

Lewica jest za utrzymaniem obecnych przepisów chroniących lokatorów, mimo zdarzających się sytuacji wykorzystywania stanu prawnego ...

Więcej lokali socjalnych

Rząd ustanowił program, którego celem jest wzmacnianie poziomu integracji społecznej osób i rodzin znajdujących się ...

Społeczna agencja najmu

W Dąbrowie Górniczej w ramach rządowego pilotażu powstaje jedna z pierwszych w Polsce tzw. społecznych ...

Domy z drewna iluzją

Polskie Domy Drewniane, jako operator rządowego programu Mieszkanie Plus,  miały w ciągu 5 lat – do ...