Niebawem Muzeum Szyfrów

W budynku Collegium Martineum, w którym mieścić się będzie nowa atrakcja turystyczna Poznania, trwają obecnie intensywne prace remontowe. Centrum Szyfrów Enigma zostanie otwarte latem tego roku. Pokieruje nim Piotr Bojarski, znany poznański pisarz i były redaktor w Wydawnictwie Miejskim Posnania, odpowiedzialny za Poznańskie Archiwum Historii Mówionej.

Inwestycja powstaje u zbiegu ulic Kościuszki i Św. Marcin, w gmachu Collegium Martineum. Jeszcze przed wojną, zanim powstała tam siedziba Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, znajdował się w tym miejscu oddział biura szyfrów Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Pracowali w nim Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski – matematycy, którzy złamali kod niemieckiej maszyny szyfrującej.

– Centrum Szyfrów Enigma będzie nowoczesną placówką z bogatą, multimedialną ekspozycją, adresowaną do różnych grup odbiorców. Mieszkańcy Poznania i Wielkopolski odnajdą tu wątki z przeszłości miasta i regionu. Polscy i zagraniczni turyści poznają historię złamania szyfru niemieckiej Enigmy przez matematyków z Uniwersytetu Poznańskiego. Dzieci i młodzieży odkryją związek prac prowadzonych w przeszłości przez polskich kryptologów z odbywającą się współcześnie cyfrową rewolucją – mówi Mariusz Wiśniewski, zastępca prezydenta miasta. – Centrum upamiętni zatem dokonania Rejewskiego, Różyckiego i Zygalskiego sprzed wybuchu II wojny światowej, ale również przypomni o ich wkładzie w jej przebieg. Poznań potrzebuje takiej inwestycji, dlatego tym bardziej cieszy fakt, że jest ona na tak zaawansowanym etapie – dodaje.

Budowę Centrum Szyfrów Enigma realizuje konsorcjum firm: Atrem, Firma Budowlana Dota oraz New Amsterdam. Wykonawca przeprowadził już większość robót budowlanych związanych z powstaniem tego wyjątkowego miejsca.

W strefie wejściowej budynku rozpoczęto przygotowania do wykonania nowych schodów zewnętrznych wraz z windą dla osób z niepełnosprawnością. W tym miejscu stanie również rzeźba reklamowa w formie pylonu zachęcającego do odwiedzenia CSE. Od strony dziedzińca trwają prace nad instalacją windy umożliwiającej dostęp na każdy poziom budynku.

Remontowane są korytarze, klatki schodowe oraz toalety, które będą przystosowane dla osób z niepełnosprawnością. Wykonana została większość instalacji elektrycznych, teletechnicznych i sanitarnych – zarówno w części komunikacyjnej, jak i ekspozycyjnej oraz w pomieszczeniach biurowych.

W części wystawowej trwają prace wykończeniowe, które umożliwią instalację scenografii. W auli oraz Sali Burszty wymieniono pokrycie dachowe nad aulą. Wkrótce roboty wykończeniowe rozpoczną się także w pomieszczeniach biurowych.

Równolegle do robót budowlanych w Collegium Martineum trwają prace związane z przygotowaniem multimedialnej ekspozycji. Realizacją tej części inwestycji zajmuje się znana krakowska firma New Amsterdam.

Centrum Szyfrów Enigma będą tworzyć ludzie z pasją – kierownikiem zostanie Piotr Bojarski, znany poznański pisarz, autor powieści i reportaży, były dziennikarz. Bojarski pracował w Wydawnictwie Miejskim Posnania, jako redaktor odpowiedzialny za Poznańskie Archiwum Historii Mówionej. Wcześniej pełnił funkcję zastępcy kierownika działu miejskiego w redakcji Gazety Wyborczej Poznań. Wkrótce zostanie ogłoszony nabór na kolejne stanowiska pracy.

Co zobaczymy w Centrum Szyfrów Enigma?

Ekspozycja Centrum Szyfrów Enigma składa się z trzech części. Pierwsza obejmować będzie kurs szyfrów, kolejne poświęcone będą historycznym wydarzeniom związanym ze złamaniem kodu Enigmy oraz ich następstwami, które doprowadziły do rewolucji cyfrowej.

Zwiedzanie ekspozycji będzie się odbywało z wykorzystaniemaudioprzewodnika z nagraniami w językach: polskim, angielskim, niemieckim i rosyjskim. Dodatkowo przygotowano także ścieżkę dla osób z niepełnosprawnością wzroku (audiodeskrypcja), słuchu (Polski Język Migowy), intelektualną (język łatwy do zrozumienia). Średni czas zwiedzania ekspozycji zaplanowano na ok. 90 min. Pobyt można przedłużyć, decydując się na zapoznanie z modułem rozszerzonym.

Trwają prace nad aplikacjami, stanowiącymi zawartość nośników w części ekspozycji poświęconej „kursowi szyfrów”. Zwiedzający będą tu mogli podjąć „wyzwanie dla umysłu”, próbując zmierzyć się z kodami i szyframi stosowanym na przestrzeni wieków. Wśród nich pojawią się bardziej znane, jak kod Morse’a oraz mniej popularne, jak np. cylinder Jeffersona.

Oprócz rozwiązań cyfrowych na ekspozycji znajdą się także rozwiązania analogowe oraz manualne – jak greckie skytale, atramenty sympatyczne służące tajnemu zapisowi i przesyłaniu informacji, stanowiska z wykorzystaniem światła UV. Jedna z atrakcji będzie dawała możliwość wysłania na wskazany adres mailowy wybranego odbiorcy własnego zdjęcia z zaszyfrowanym komunikatem oraz kluczem do jego odczytania. Nie wszystkie tajemnice, kody i szyfry zostały rozwiązane – to zagadnienie będzie prezentowało osobne stanowisko „Te zagadki czekają na Was!”, a wśród nich manuskrypt Wojnicza, pismo zaginionej cywilizacji doliny Indusu czy greckiej Krety.

Prace nad kolejną częścią ekspozycji koncentrują się obecnie nad przygotowaniem scenariuszy do filmów. Krótkie prezentacje będą dotyczyły polskich kryptologów, ukazując ich działalność w Poznaniu, Warszawie oraz na emigracji.

Kluczowym elementem ekspozycji będzie prezentacja: płacht Zygalskiego, bomby i cyklometru – odkryć poznańskich kryptologów wymierzonych przeciw Enigmie. Obecnie przygotowywane są modele tych urządzeń. Narracja wokół nich podkreśli geniusz umysłów młodych matematyków, którym przyszło się zmierzyć z wielkim wyzwaniem złamania szyfru niemieckiej maszyny.

Trwają prace nad scenografią wystawy. Na ścianach Centrum pojawią się animacje oraz historyczna ikonografia. Na ekspozycji zlokalizowane są miejsca, w których zwiedzający będą mogli wykonać pamiątkowe zdjęcia – w scenerii okrętu podwodnego lub wspólnie z Rejewskim, Różyckim i Zygalskim.

Ekspozycja Centrum Szyfrów Enigma będzie dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

Strefa dla najmłodszych i mediateka

Poza ekspozycją w Centrum będzie funkcjonowała także dedykowana dzieciom „Strefa szyfrów”. Będzie to przestrzeń służąca zabawie i edukacji, zachęcająca najmłodszych do interakcji, rywalizacji, rozwiązywania łamigłówek.

Kolejnym wyjątkowym miejscem będzie mediateka – gratka dla miłośników poruszanej na wystawie tematyki. Jest to idea gromadzenia i udostępniania materiałów w formie cyfrowej: filmów, zdjęć, artykułów i wywiadów, z których będzie można skorzystać bezpłatnie na miejscu, w specjalnie na ten cel zaaranżowanej przestrzeni. Znajdą się tam książki i materiały dotyczące przedwojennego budynku intendentury, gdzie odbył się tajny kurs szyfrów, w którym wzięli udział poznańscy matematycy oraz zasoby poświęcone ich działalności. Zbiór materiałów do okresu powojennego jest natomiast przedmiotem projektu studenckiego realizowanego wspólnie z Wydziałem Historii UAM. Obejmuje on kwerendę archiwalną źródeł oraz przeprowadzenie i zarejestrowanie wywiadów ze świadkami dot. historii dawnego KW PZPR i Collegium Historicum.

Dla zwiedzających Centrum Szyfrów przygotowane zostaną dwa punkty recepcyjne. Pierwszy z nich znajdzie się na parterze budynku. To w tym miejscu umiejscowiona będzie kasa z biletami oraz sklep z książkami tematycznymi, gadżetami i pamiątkami. Kolejny punkt będzie mieścił się na pierwszym piętrze – tu przed wejściem na ekspozycję główną będą dystrybuowane audioprzewodniki.

Instytucją zarządzającą Centrum Szyfrów Enigma będzie Poznańskie Centrum Dziedzictwa (dawniej Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT), operujące już markami: Brama Poznania, Trakt Królewsko-Cesarski czy Fest Fyrtel.

Miasto Poznań wraz z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza, partnerem inwestycji na zaprojektowanie i wybudowanie Centrum Szyfrów Enigma przeznaczyło blisko 30 mln zł. Projekt jest realizowany w ramach Działania 4.4 Zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020, we współpracy z UAM oraz środowiskami społecznymi popularyzującymi historię polskiej myśli naukowej i technicznej.
Wiecej na poznan.pl

Drukuj