Ukraina

Prawo nie działa wstecz

Artykuł 2 ustawy zmieniającej ustawę o ochronie praw lokatorów z 2006 roku narusza zasadę ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, gdyż nakazuje stosowania prawa wstecz, orzekł Trybunał Konstytucyjny. TK rozpoznawał sprawę spółki, która jako właściciel nieruchomości położonej w Krakowie wypowiedziała lokatorom wysokość dotychczasowego czynszu i podniosła do poziomu czynszu rynkowego.
Podwyżki te zostały zaskarżone przez lokatorów, a sprawy połączono do wspólnego rozpoznania. Spółka twierdziła, iż opłacany czynsz nie pozwala utrzymywać kamienicy w należytym stanie, nie zapewnia zwrotu kapitału i godziwego zysku. Sąd rejonowy pomijając dowód z przesłuchania skarżącej ustalił, iż nie dokonywała ona w budynku żadnych remontów oraz nie czyniła nakładów. Sąd rejonowy stwierdził, że dokonana przez skarżącą spółkę podwyżka jest niezasadna, tym samym nie mogła rodzić po stronie powodów obowiązku zapłaty podwyższonego czynszu. Skarżąca złożyła apelację, która została oddalona przez sąd okręgowy jako bezzasadna.
Zdaniem skarżącej spółki sądy oceniając zasadność podwyżki zastosowały art. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego będący przepisem intertemporalnym, który nakazuje stosowanie nowej ustawy wstecz. Na skutek działania tego przepisu kryteria zasadności podwyżki czynszu stały się obowiązującymi dla podmiotu, który nie znał ich i nie mógł ich znać w chwili dokonywania podwyżki czynszu. Ponadto wprowadzona sankcja nieważności za nieprzedstawienie kalkulacji w terminie spowodowała, iż podwyżki czynszu zostały uznane za nieważne. Wskutek powyższego skarżący został pozbawiony możliwości pobierania pożytków ze swojej nieruchomości, ponieważ podwyżki zostały uznane za nieważne, a czynsz na starym poziomie nie zapewniał skarżącemu zysku na poziomie rynkowym.
10 stycznia 2012 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną spółki Inbal dotyczącą uzależnienia wysokości podwyżki czynszu od wartości kapitału poniesionego na budowę, zakup lub trwałe ulepszenie lokalu.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że:
1. Art. 8a ust. 4a i ust. 4b ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego w zakresie, w jakim uzależnia wysokość podwyżki czynszu od wartości kapitału poniesionego na budowę, zakup lub trwałe ulepszenie lokalu, jest zgodny z konstytucją.
2. Art. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego jest niezgodny z wynikającymi z art. 2 konstytucji zasadami ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz niedziałania prawa wstecz.

Trybunał stwierdził, że w ustawie zmieniającej mamy do czynienia z działaniem prawa wstecz. Zgodnie bowiem z artykułem 2 tej ustawy do spraw wszczętych, a niezakończonych dotyczących ustalenia przez sąd, że podwyżka czynszu albo innych opłat za używanie lokalu jest niezasadna albo zasadna, lecz innej wysokości, stosuje się przepisy powyższej ustawy. Wynika z niej nakaz stosowania przepisów w stosunku do tzw. zamkniętego stanu faktycznego, który ukształtował się pod rządami przepisów wcześniej obowiązujących. Takiej regulacji nie usprawiedliwiają żadne inne wartości konstytucyjne ani szczególne okoliczności, w których zachodziłaby potrzeba pierwszeństwa innej wartości chronionej lub znajdującej oparcie w konstytucji. Dlatego trybunał stwierdził, że art. 2 ustawy zmieniającej narusza tym samym bardziej ogólną zasadę ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa.
Zakwestionowane przepisy uzależniające wysokość podwyżki czynszu od wartości kapitału poniesionego na budowę, zakup lub trwałe ulepszenie lokalu znajdują się w akcie prawnym rangi ustawowej. Trybunał podkreślił, że nie godzą w istotę własności. Skarżąca spółka nie została wyzuta ze swojej własności. Może z tego prawa korzystać, nie jest także pozbawiona prawa do pobierania pożytków. Kwestionowane przepisy art. 8a ust. 4a i ust. 4 b są więc zgodne z konstytucją.
Rozprawie przewodniczył sędzia TK Andrzej Wróbel, sprawozdawcą był sędzia TK Adam Jamróz.
Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.

x

Zobasz także

Dodatek a „samowolka”

Legalność zamieszkiwania – bez wpływu na przyznanie dodatku węglowego. Wyrok WSA zgodny ze stanowiskiem Rzecznika ...

Koniec z fajerwerkami

Lewica chce dać gminom narzędzia do ograniczenia stosowania petard i fajerwerków. Taki projekt złożyła już ...

Nie płacił czynszu- więzienie

Nie jest tajemnicą, że dotychczas najemca mógł w zasadzie nie płacić, a i tak niewiele ...

Ogródki działkowe zagrożone

We wrześniu weszła w życie znowelizowana ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Jak alarmuje Polski ...

Polemika to nie zniesławienie

Obywatel skrytykował działalność prezes spółdzielni mieszkaniowej, kwestionując jej rozliczenia finansowe i zasadność pewnych inwestycji  Czując ...