Kredyty z rządową dopłatą upowszechniły się na rynku kredytowym. W maju udzielono ich przeszło czterokrotnie więcej niż w styczniu. Trudno przesądzić jak duży wpływ program wywiera na ceny nieruchomości. Od stycznia do maja systematycznie rósł cały rynek kredytów hipotecznych, co było podyktowane przede wszystkim niewielką aktywnością inwestorów z przełomu roku oraz rosnącą obecnie. Jednak najszybciej na rynku rośnie liczba kredytów udzielanych w ramach programu „Rodzina na swoim”.
O ile np. liczba transakcji przeprowadzonych przez klientów Open Finance w największych miastach Polski wzrosła między styczniem i majem ponad dwukrotnie, to liczba kredytów „Rodzina na swoim” wzrosła na całym rynku przeszło czterokrotnie. A przecież liczba transakcji w Open Finance nie jest miarodajna dla całego rynku (który najprawdopodobniej – brak danych porównawczych – rozwijał się w tym czasie wolniej). W konsekwencji udział programu w rynku hipotecznym wzrósł – jak szacujemy – z mniej niż 5 proc. w styczniu do ponad 20 proc. w maju.
miesiąc |
liczba |
zmiana |
wartość kredytów |
zmiana |
styczeń |
669 |
– |
99 mln |
– |
luty |
1319 |
+97,2 |
200 mln |
+102 |
marzec |
2203 |
+67 |
361 mln |
+80,5 |
kwiecień |
2288 |
+3,9 |
396 mln |
+9,7 |
maj |
2858 |
+24,9 |
511 mln |
+29 |
Dynamika liczby kredytów udzielonych w ramach programu „Rodzina na swoim” w 2009 r.
Ĺšródło: BGK (za BGŻ), obliczenia własne Open Finance
Wpływ na ceny mieszkań
Około 20-proc. udział programu w rynku kredytów hipotecznych przekłada się również na jego znaczący udział w transakcjach na rynku nieruchomości, które nadal w dominującym stopniu finansowane są kredytami hipotecznymi. Niestety nie ma w Polsce danych pokazujących liczbę transakcji choćby w przybliżeniu. Możemy natomiast powiedzieć, że przez pierwsze cztery miesiące roku 70 proc. transakcji finansowanych w ramach programu „Rodzina na swoim” przeprowadzono poza miastami wojewódzkimi. Ze względu na znaczące rozproszenie tych transakcji trudno przesądzać o ich wpływie na kształtowanie się cen nieruchomości w Polsce (poza miastami wojewódzkimi). Wpływ programu na ceny w największych miastach Polski jest trudny do zmierzenia i różny w różnych miastach. Dla przykładu 402 mieszkania sprzedane w ramach programu „Rodzina na swoim” w Warszawie może nie mieć tak dużego znaczenia dla średnich cen jak 169 mieszkań sprzedanych w tym czasie w Łodzi z wykorzystaniem wsparcia skarbu państwa w zaciągnięciu kredytu. Program może mieć większy wpływ na ceny ofertowe – sprzedający mogą dostosować się do limitów obowiązujących w programie – niż na liczbę rzeczywiście przeprowadzanych transakcji, przynajmniej w obecnym stanie rynku (przewagi podaży).
województwo |
liczba |
miasto |
liczba |
udział |
podlaskie |
95 |
Białystok |
79 |
45,4 |
kujawsko- |
244 |
Bydgoszcz |
134 |
35,4 |
pomorskie |
317 |
Gdańsk |
188 |
37,2 |
lubuskie |
148 |
Gorzów Wlkp. |
39 |
20,8 |
śląskie |
669 |
Katowice |
32 |
4,6 |
świętokrzyskie |
120 |
Kielce |
61 |
33,7 |
małopolskie |
264 |
Kraków |
150 |
36,2 |
lubelskie |
290 |
Lublin |
80 |
21,6 |
łódzkie |
235 |
Łódź |
169 |
41,8 |
warmińsko-mazurskie |
234 |
Olsztyn |
86 |
26,9 |
opolskie |
111 |
Opole |
53 |
32,3 |
wielkopolskie |
432 |
Poznań |
130 |
23,1 |
podkarpackie |
280 |
Rzeszów |
68 |
19,5 |
zachodnio-pomorskie |
260 |
Szczecin |
80 |
23,5 |
mazowieckie |
428 |
Warszawa |
402 |
48,4 |
dolnośląskie |
347 |
Wrocław |
174 |
33,4 |
Rozkład funkcjonowania programu „Rodzina na swoim”
Ĺšródło: BGK (za BGŻ), obliczenia własne Open Finance
Komentarz
Popularność programu zaczyna przerastać oczekiwania jego twórców. Dopóki był on marginesem rynku, jego rola w kształtowaniu popytu była niewiele znacząca, ale ten stan zaczyna się zmieniać. Nagłaśniane obecnie pomysły rozszerzenia beneficjentów programu o nowe grupy społeczne przy jednoczesnym zawężeniu jego adresatów do rynku pierwotnego (pojęcia adresat i beneficjent są więc w tym przypadku wymienne…) mogłoby skutkować wprowadzeniem czegoś w rodzaju… cen minimalnych dla nowych mieszkań, co z pewnością nie byłoby zdrowe dla rynku jako takiego.