Ustawa o handlu wielkopowierzchniowym niezgodna z konstytucją

Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z ustawą zasadniczą przepisy o tworzeniu i działalności wielkopowierzchniowych obiektów handlowych, które nakładały na ich właścicieli obowiązek uzyskania zgody na działalność ze strony samorządu terytorialnego. Ustawę o wielkopowierzchniowych obiektach handlowych uchwaliła 11 maja 2007 roku koalicja PiS-LPR-Samoobrona z inicjatywy tej ostatniej. Nałożyła ona na właścicieli, którzy chcą prowadzić obiekt o powierzchni przekraczającej 400 m kw. obowiązek uzyskania zgody rady gminy. Jeżeli obiekt handlowy przekracza 2000 m kw., zgodę musiał wyrazić sejmik wojewódzki. Samorząd przed wyrażeniem opinii na temat nowej inwestycji zobowiązany został do sporządzenia analizy jej wpływu na miejscowy rynek. Ustawa objęła zarówno hipermarkety, galerie handlowe jak i salony samochodowe czy meblowe.
Ustawę zaskarżył do Trybunału Konstytucyjnego Rzecznik Praw Obywatelskich jako naruszającą zasadę wolności gospodarczej i równość podmiotów w grze rynkowej. Zdaniem rzecznika ustawa ta w sposób głęboki ingeruje w sferę wolności działalności gospodarczej, gdyż rozpoczęcie i prowadzenie działalności handlowej w obiektach przekraczających określoną w ustawie powierzchnię jest możliwe wyłącznie za zgodą władzy administracyjnej. Prowadzenie działalności bez takiej zgody jest zagrożone sankcją karną. W rezultacie korzystanie z konstytucyjnej wolności poddane zostało reglamentacji administracyjnej. W ocenie rzecznika za wprowadzeniem administracyjnej reglamentacji działalności handlowej nie przemawiał wzgląd na ważny interes publiczny.
Od momentu wejścia w życie ustawy samorządy nie wydały ani jednej opinii. Polską ustawę skrytykowała też Unia Europejska.
8 lipca na swym posiedzeniu TK podzielił zdanie skarżącego. Sędziwie uznali, że ustawa narusza przepisy konstytucji gwarantujące wszystkim podmiotom swobodę działalności gospodarczej. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że istota sprawy sprowadza się do poddania administracyjnej reglamentacji prowadzenia działalności gospodarczej i przypomniał zasadnicze tezy dotyczące konstytucyjnej wolności tej działalności oraz zasad jej ograniczania. Uznał, że konstytucyjny wymóg formalny – ustawowej formy wprowadzenia ograniczeń przedmiotowej wolności – został spełniony, w przeciwieństwie do warunku materialnego – uzasadnienia ograniczeń ważnym interesem publicznym. Przeanalizował przepisy ustawy i stwierdził, że skoro ochrona wartości wymienionych w art. 31 ust. 3 konstytucji jest zapewniona w postępowaniu o wydanie pozwolenia na budowę, to ustawa nie chroni żadnych wartości konstytucyjnych, stanowiąc wyłącznie dodatkową barierę biurokratyczną. Zwrócił uwagę, że „opinia” rady gminy, ma charakter wiążący dla organu wydającego zezwolenie, tymczasem przesłanki jej wydania nie są uzasadnione ważnym interesem publicznym.
Wyrok TK jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.
Orzeczenie trybunału ucieszyło wielu potencjalnych inwestorów, między innymi przedstawicieli IKEA Polska, która przygotowuje się do budowy Bulwarów Poznańskich. Gdy ustawa o wielkopowierzchniowych obiektach handlowych weszła w życie, poznańskie plany IKEA stanęły pod znakiem zapytania.

Drukuj