Ganek niekonstytucyjny

Anna i Leon R. wybudowali ganek wejściowy przy budynku mieszkalnym bez uprzedniego uzyskania pozwolenia na budowę. Pomimo zobowiązania nie dostarczyli dokumentów w celu legalizacji samowoli budowlanej. Wobec tego powiatowy inspektor nadzoru budowlanego nakazał rozbiórkę ganku. Anna i Leon R. odwołali się do wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego, który decyzję uchylił. Organ odwoławczy stwierdził, iż przy ponownym rozpatrywaniu sprawy organ pierwszej instancji w razie ustalenia braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu inwestycji, powinien zobowiązać inwestora do przedłożenia decyzji o warunkach zabudowy, określając termin z uwzględnieniem okoliczności, że procedura ustalenia warunków zabudowy w takiej sytuacji jest długotrwała.
Anna i Leon R. zaskarżyli tę decyzję do sądu administracyjnego, a ten powziął wątpliwości dotyczące przepisów prawa budowlanego. W przypadku, gdy na danym terenie nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, inwestor w celu legalizacji samowoli budowlanej musi dysponować ostateczną – w dniu wszczęcia postępowania – decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu przestrzennym. W świetle praktyki orzeczniczej uprawniony jest wniosek, iż w większości przypadków inwestorzy nie będą dysponowali taką decyzją, co w konsekwencji uniemożliwi im legalizację samowoli budowlanej.
W innej natomiast sytuacji prawnej znajduje się inwestor, który dopuścił się samowoli budowlanej na terenie, gdzie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. W takim przypadku sprawca samowoli budowlanej będzie miał możliwość uzyskania zaświadczenia wójta, burmistrza lub prezydenta miasta o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W ocenie sądu takie zróżnicowanie sytuacji prawnej inwestorów, którzy dopuścili się samowoli budowlanej i dążą do jej zalegalizowania, nie pozostaje w zgodzie z zasadami sprawiedliwości społecznej i równości wobec prawa.
Trybunał Konstytucyjny odpowiadając na pytanie prawne Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim orzekł, że art. 48 ust. 2 pkt 1 lit. b i art. 48 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane w częściach obejmujących wyrażenie: „w dniu wszczęcia postępowania”, są niezgodne z wynikającą z art. 2 Konstytucji zasadą sprawiedliwości społecznej oraz z art. 32 ust. 1 Konstytucji.
Zdaniem trybunału zróżnicowanie położenia prawnego inwestorów spowodowane przyczynami od nich niezależnymi narusza zasady sprawiedliwości społecznej i równości wobec prawa, podważa też racjonalność działania prawodawcy. W procesie legalizacji samowoli decydujące znaczenie powinno mieć udowodnienie, że samowolnie wybudowany obiekt swym istnieniem nie narusza przepisów prawa, w tym przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Rozprawie przewodniczył sędzia TK Marek Mazurkiewicz, a sprawozdawcą był sędzia TK Mirosław Wyrzykowski.
Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.

Drukuj