Chcemy szybkich kolei

Do 2020 r. powstać ma w Polsce linia kolei dużych prędkości. Choć trasa przyszłego ,,Y” (Warszawa-Łódź-Poznań-Wrocław) nie jest jeszcze określona, Ministerstwo Infrastruktury przeprowadziło w czterech miastach pierwsze konsultacje społeczne na temat oddziaływania linii na środowisko. Ze względu na wagę konsultowanej ze społeczeństwem, planowanej inwestycji – budowy kolei dużych prędkości – zdecydowano o przeprowadzeniu już we wstępnej fazie prac przygotowawczych pierwszych konsultacji nad dokumentami strategicznymi dla przedsięwzięcia, determinującymi dalsze kierunki rozwoju projektu inwestycyjnego.
Przyjęto, że ze względu na przewidywane znaczne oddziaływanie inwestycji na społeczeństwo całego kraju, zakres konsultacji musi obejmować możliwość: zapoznania się z materiałami źródłowymi (dokumentami konsultowanymi), innymi materiałami informacyjnymi i promocyjnymi oraz zadawania pytań, zgłaszania wniosków i postulatów, które zostaną poddane wnikliwej analizie i będą stanowiły materiał wejściowy dla dalszych faz procesu przygotowania inwestycji.
Ministerstwo Infrastruktury opublikowało raport z tej pierwszej fazy konsultacji.

Nowa jakość w komunikacji

Linia kolejowa Kolei Dużych Prędkości (tzw. linia „Y”) jest projektem zupełnie nowego typu i jakości na terenie Polski. Celem jej powstania jest stworzenie w Polsce systemu przewozów kolejami dużych prędkości, dogodnie połączonego z siecią kolejową pozostałych państw Unii Europejskiej. Przy pomocy zastosowania najnowszych technologii kolejowych oraz zachowaniu najwyższych standardów środowiskowych, uruchomiona zostanie sieć szybkich połączeń pasażerskich, konkurencyjnych w stosunku do innych rodzajów transportu i komplementarnych do innych połączeń kolejowych w Polsce.
Konsultacje społeczne mają szersze znaczenie, dlatego też pierwszy ich etap prowadzony jest właśnie teraz, gdy program znajduje się na samym początku swej drogi, dotyczą one bowiem dwóch bardzo ważnych dokumentów: „Programu budowy i uruchomienia przewozów kolejami dużych prędkości w Polsce” oraz „Prognozy oddziaływania na środowisko dla tego programu”.
Pomimo, iż żaden z tych dokumentów nie zawiera jeszcze szczegółów dotyczących przebiegu trasy, to jednak konieczne jest zapoznanie z nimi przedstawicieli władz samorządowych regionów i miast, mieszkańców tych regionów, członków organizacji społecznych, związków zawodowych i organizacji pozarządowych, a zwłaszcza związanych z ochroną środowiska. Dlatego konsultacje dotyczące wymienionych dokumentów odbyły się w Łodzi, Poznaniu, Wrocławiu i Warszawie. Umożliwiły one bezpośredni kontakt i możliwość zadania pytań zarówno przedstawicielom strony rządowej jak i szerokiemu gronu ekspertów przygotowujących dokumenty.

Drogą elektroniczną i podczas debat

Konsultacje społeczne poświęcone strategicznym dokumentom wskazującym potrzebę, kierunki rozwoju oraz główne uwarunkowania budowy linii kolei dużych prędkości stały się przyczynkiem szerokiej dyskusji społecznej na ten temat.
Opracowanie i upublicznienie dokumentów koncepcyjnych w zakresie: lokalizacji, warunków techniczno-ekonomicznych oraz przewidywanego wpływu inwestycji na środowisko stanowiło pierwszy wyraźny sygnał, iż rząd, eksperci i cały sektor transportowy, przygotowują się do faktycznej realizacji pierwszej linii KDP w Polsce – oceniają autorzy raportu. Dotychczasowe deklaracje przerodziły się w materiał merytoryczny poddany pod ocenę społeczeństwa.
Konsultacje przebiegały dwukierunkowo. Konsultacje indywidualne prowadzono na drodze elektronicznej i tradycyjnej korespondencji z Ministerstwem Infrastruktury, które uruchamiając specjalną podstronę na swojej witrynie internetowej zachęcało do skorzystania z tej formy przekazywania opinii, uwag i zadawania pytań. Ta droga była szczególnie preferowana w przypadku pytań skomplikowanych, technicznych i prawnych, na które trudno było odpowiedzieć podczas debat publicznych ze względu na czas przeznaczony na nie.
Jednak największą rolę odegrały spotkania konsultacyjne, które przygotowano z dużym rozmachem, gdyż odbyły się one w czterech najważniejszych dla projektu miastach wojewódzkich, a liczba ekspertów i reprezentowane branże pozwoliły na udzielenie odpowiedzi na miejscu na wszystkie pytania, które dotyczyły przedmiotu debaty.
Pomimo, iż zwykło się obserwować na tego typu debatach przede wszystkim pesymistów i przedstawicieli grup interesów przeciwnych konsultowanej inwestycji, to w przypadku KDP poza pojedynczymi głosami trudno zidentyfikować przeciwników tego projektu, co dobrze wróży na przyszłość.
Opinie, uwagi i pytania pozwoliły zidentyfikować główne obszary zainteresowania społeczeństwa tym projektem, zarówno pod względem zaspokojenia ciekawości, jak i zidentyfikowania obszarów potencjalnie konfliktogennych.

Większość ,,za”

Większość wypowiedzi popierała budowę KDP i prezentowane w dokumentach założenia programowe. Entuzjazm ten jest o tyle istotny, że podzielają go zarówno mieszkańcy jak i przedstawiciele władz publicznych, a nawet przedsiębiorcy. Niektórzy uczestnicy debat byli zaniepokojeni odległym czasem realizacji inwestycji i postulowali maksymalne skrócenie procedur poprzez dostosowanie prawa oraz powołanie odrębnego od dotychczasowych podmiotu odpowiedzialnego za przygotowanie i realizację KDP na wzór choćby spółki celowej „PL.2012”, która odpowiada za przygotowanie naszego kraju do Euro 2012.
Wiele pytań natury technicznej dotyczyło szczegółowych rozwiązań, które zostaną wybrane po analizie przygotowanej w ramach studium wykonalności projektu. Również dokładna lokalizacja linii i jej powiązania komunikacyjne z pozostałymi systemami transportowymi regionów i całego kraju wzbudzała duże zainteresowanie. Na te pytania odpowiedzi zostaną udzielone w dokumentach studialnych, jednak nakreślone przybliżone korytarze dla linii „Y” spotkały się z aprobatą społeczną.
Wiele pytań dotyczyło strony ekonomicznej przedsięwzięcia. Koszty budowy, choć wysokie, spotykały się ze zrozumieniem uczestników konsultacji, jednak główny nacisk w pytaniach kładziono na koszty przejazdu pociągiem KDP. Obawy o „elitarność” tego środka transportu zostały zdecydowanie zdementowane kalkulacjami wstępnymi oraz przykładami zagranicznymi. Eksperci wyjaśniając, że KDP to po prostu sposób na przewiezienie dużej liczby pasażerów na duże dystanse w akceptowalnej społecznie cenie, obalili jeden z mitów towarzyszący temu projektowi.

Eliminacja uciążliwości

Również wpływ KDP na środowisko wzbudził duże zainteresowanie. Przedstawiona analiza przy zastrzeżeniu konieczności jej aktualizacji w dalszej fazie projektowania spotkała się ze zrozumieniem i akceptacją. Przedstawione przez ekspertów nowoczesne metody ograniczenia hałasu, wibracji i emisji zanieczyszczeń dla środowiska dzięki zastosowaniu ultranowoczesnych technologii pozwolą wyeliminować większość uciążliwości dla życia ludzi. Omówiono również metody ochrony flory i fauny zarówno podczas budowy jak i eksploatacji KDP. Nieliczne opinie sceptyczne dotyczyły obawy ograniczenia nakładów inwestycyjnych na linie kolei konwencjonalnych jako potencjalny skutek budowy KDP. O braku negatywnego wpływu realizacji KDP na pozostałą część sektora kolejowego zapewniali ministrowie oraz przedstawiciele zarządcy obecnej infrastruktury kolejowej – PKP PLK S.A.
Generalnie należy uznać, że istnieje ogromne przyzwolenie społeczne dla realizacji kolei dużych prędkości w Polsce, dlatego wskazanym jest przyspieszenie prac studialnych i projektowych przy ciągłym informowaniu społeczeństwa i wieloetapowym konsultowaniu najważniejszych zagadnień mogących mieć wpływ na życie ludzi i środowisko naturalne.
Konsultacje zostały pozytywnie ocenione przez ich uczestników przede wszystkim ze względu na otwartość dyskusji oraz rozpoczęcie jej już na etapie wstępnym.
Jako zalecenie pokonsultacyjne autorzy raportu uznają konieczność prowadzenia debat także w godzinach popołudniowych, wieczornych lub w dni wolne od pracy, w taki sposób, żeby wszyscy zainteresowani mogli w nich brać czynny udział. Warto również określić szczegółowe grupy docelowe i zagadnienia, które należy z nimi skonsultować, np. przedsiębiorcy i wpływ KDP na gospodarkę. Warto również monitorować wszelkie pesymistyczne sygnały o inwestycji tak, aby w przypadku zidentyfikowania konfliktu natychmiast go rozwiązywać i unikać nabrzmienia i tworzenia mitów.
Konsultacje przebiegające w dobrej atmosferze przygotowujący raport oceniają jako rzeczowe i niezwykle potrzebne. Są czytelnym sygnałem dla społeczeństwa o determinacji rządu dla realizacji kolei dużych prędkości w naszym kraju. o-BKK

Drukuj