Unijne inwestycje poprawiają wizerunek regionu i poziom życia mieszkańców. Wzrosły standardy edukacji i leczenia, powstają nowe drogi, modernizowane są koleje oraz lotnisko, inwestujemy też w ekologię i turystykę. Podsumowaniu kolejnego etapu wdrażania Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 poświęcona została konferencja Innowacyjna Wielkopolska w budowie, którą zarząd województwa zorganizował w Collegium Iuridicum Novum UAM – jednym z obiektów powstałych przy dofinansowaniu z funduszy unijnych (na zdjęciu).
Gospodarzem konferencji był Marek Woźniak, marszałek województwa. W konferencji udział wzięli parlamentarzyści, samorządowcy wielkopolskich miast i regionu, także przedstawiciele świata nauki i biznesu, przedsiębiorcy, beneficjenci środków z WRPO.
Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej sprawiło, że nasze regiony otrzymały największą w historii szansę na rozwój. I nie chodzi jedynie o dotacje z Brukseli, które są narzędziem do wprowadzania zmian, ale przede wszystkim o nowe standardy i politykę spójności wraz z jej ambitnymi celami wyznaczonymi dla całej Wspólnoty.
Tylko na realizację WRPO dostaliśmy 1,33 mld euro z Brukseli, a do 2015 r. do Wielkopolski trafi łącznie kilka mld euro. Nasze województwo świetnie wykorzystuje szansę na dołączenie do najlepiej rozwiniętych regionów w Europie. Dotąd w ramach WRPO ogłoszono 59 konkursów dotacji, których budżet przekroczył 4 mld zł. Beneficjenci złożyli 5,5 tys. wniosków, ubiegając się o kwotę 10 mld zł. Wartość dofinansowania UE dla 1891 podpisanych umów wynosiła w marcu 4,8 mld zł.
– Najważniejszy spór dotyczył tego jak podzielić środki między infrastrukturę techniczną a konkurencyjność gospodarki. W efekcie 40 procent alokacji przeznaczyliśmy na strategię lizbońską, czyli konkurencyjność gospodarki i ostatecznie na tych dwóch filarach skonstruowaliśmy WRPO – podsumowuje marszałek Marek Woźniak. – Teraz musimy dobrze wykorzystać do końca pozostałe środki i życzyć, aby wszystkie zakwalifikowane projekty były zrealizowane i dobrze rozliczone.
Wielkopolska jest jednym z liderów w wykorzystaniu środków unijnych. W dużych województwach realizowanych jest dużo projektów i dużo pieniędzy do wykorzystania.
– Projektów jest tak dużo, że będziemy mówili o organicznym okresie w dziejach Wielkopolski. Postawiliśmy pomniki sobie, dzieciom i wnukom – ocenia prof. Waldemar Łazuga, kierownik Zakładu Kultury i Myśli Politycznej Instytutu Historii UAM. Jego zdaniem oprócz postrzegania sukcesów w rozwoju infrastruktury trzeba się nimi cieszyć i mówić o nich. Nie można tu wymienić jakichś spektakularnych przedsięwzięć, wszystko trzeba brać razem, całą infrastrukturę łącznie. – Te pomniki są manifestacją cywilizacyjną, zmieniliśmy się wszyscy – podsumowuje prof. Łazuga.
Także marszałek Woźniak podkreśla, że projekty z udziałem dotacji unijnych widoczne są co rusz. I wielu ludzi będzie miało swoje własne projekty unijne, które ich cieszą
Wsparcie dla biznesu
Na bezzwrotne dotacje rozwojowe dla przedsiębiorców zarząd województwa przeznaczył 186 mln euro. W ramach działań dla MSP podpisaliśmy ok. 1230 umów za niemal 755 mln zł. Województwo wspiera też klastry, stowarzyszenia przedsiębiorców, centra biznesu i rozwój terenów inwestycyjnych.
Za pieniądze z Brukseli sfinansowano m.in. zakup maszyn i urządzeń, innowacyjnych technologii, specjalistycznego sprzętu komputerowego i nowoczesnej aparatury medycznej.
Firmy mogą też korzystać z poręczeń i pożyczek z inicjatywy JEREMIE. Z przedsiębiorcami podpisano już 1591 umów poręczeń i pożyczek na ok. 127 mln zł. Do końca 2015 r. takie wsparcie uzyska 7 tys. firm.
Inwestycje w transport
22 nowoczesne elektryczne pociągi to największy zakup inwestycyjny w historii wielkopolskiego samorządu. Pierwsze pojazdy mają trafić do nas przed Euro 2012. To będzie przełom dla kolei w naszym regionie, tym bardziej, że kończą się – finansowane z Brukseli – remonty tras kolejowych z Poznania do Gołańczy i z Lubonia do Wolsztyna. Na te trzy kluczowe inwestycje wydamy ponad 310 mln zł z Brukseli, a samorząd województwa do zakupu 22 pociągów dołoży aż 191 mln zł.
Na drogi przeznaczono ponad 257 mln euro z Brukseli. Pieniądze, łącznie 990 mln zł, przyznano 157 projektom. Budujemy ponad 65 km nowych dróg, a 817 km modernizujemy. Mieszkańcy Śremu, Tarnowa Podgórnego, Piły, Murowanej Gośliny, Czarnkowa, Międzychodu, Wągrowca, Opalenicy, Lubonia, Kostrzyna, Grodziska Wielkopolskiego, Kleczewa i Złotowa mogą cieszyć się z budowy obwodnic, które zmniejszą uciążliwości i ułatwią przejazd kierowcom.
12 wielkopolskich miast otrzymało 141 mln zł dotacji na zakup 209 nowoczesnych autobusów. W Poznaniu trwa z kolei budowa dwóch tras tramwajowych: z os. Lecha na Franowo oraz trasy PST przedłużanej do Dworca Zachodniego.
Na lotnisku Poznań-Ławica trwa rozbudowa terminala, płyty postojowej i drogi kołowania, co pozwoli uruchomić nowe połączenia lotnicze. Inwestycje w komunikację uzupełnia budowa szerokopasmowej sieci internetu – projekt za 407 mln zł, w tym 284 mln zł z UE.
Czyste środowisko
Na projekty ekologiczne zarząd województwa przeznaczył ok. 174 mln euro z Brukseli. Podpisaliśmy 166 umów za ponad 636 mln zł. Te pieniądze poprawią wskaźniki związane z czystością powietrza, gospodarką ściekową, recyklingiem odpadów i produkcją energii ze źródeł odnawialnych.
System gospodarki odpadami obejmie ponad 280 tys. osób, termomodernizujemy 249 budynków (szkoły, urzędy i szpitale), finansujemy budowę 6 km sieci ciepłowniczej. Powstaną 4 nowe i 10 zmodernizowanych oczyszczalni ścieków, a także 544 km nowej sieci kanalizacyjnej dla 67 tys. odbiorców.
Dzięki wsparciu z UE kupujemy 31 wozów pożarniczych ze sprzętem do prowadzenia akcji ratowniczych i usuwania skutków katastrof, finansujemy ochronę przeciwpowodziową (poldery zalewowe i śluzy) i rozwijamy energię odnawialną: z wiatru, biomasy i biogazu oraz energię słoneczną, wodną i geotermiczną.
Pożyczka na rewitalizację
Unijny budżet na rewitalizację wynosi 293 mln zł, ale pieniędzy będzie więcej, bo część projektów finansowana jest z pożyczek funduszu JESSICA, a nie – bezzwrotnych dotacji (Wielkopolska jest pierwszym regionem w Polsce, w którym uruchomiono inicjatywę JESSICA).
Eurofundusze mają dać impuls terenom zdegradowanym, zwiększyć ich atrakcyjność gospodarczą i poprawić warunki życia. W Wielkopolsce JESSICA sfinansuje ok. 20 takich projektów. Podpisano już 5 umów na 96 mln zł. W Lesznie powstanie 3-poziomowa galeria handlowa, w Poznaniu nowoczesny park technologiczny i zrewitalizowany biurowiec, w Koźminie Wlkp. – Centrum Kultury, a w Ostrowie Wlkp. – Centrum konferencyjno-szkoleniowe.
Z kolei w konkursie o dotację na odnowę terenów poprzemysłowych i powojskowych 52,6 mln zł z Brukseli trafiło do Pleszewa, Gniezna, Śremu, Poznania, Piły, Rawicza i Kleczewa.
Nauka i zdrowie
Rozbudowę dziewięciu uczelni (w Koninie, Lesznie, Kaliszu, poznańskiej AWF, WSNHiD, politechniki i trzech uniwersytetów) zarząd województwa wpisał na listę projektów kluczowych WRPO. Do tych 9 projektów Bruksela dołoży 206 mln zł.
Dofinansowano szkoły na poziomie podstawowym, gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym oraz kształcenia ustawicznego. Za 45 mln zł budujemy 12 nowych i przebudowujemy 7 obiektów szkolnych (m.in. 7 sal sportowych). Ponadto 10 centrów kształcenia ustawicznego zostanie wyposażonych w sprzęt, który zwiększy jakość nauczania.
Na inwestycje w ochronę zdrowia przeznaczyliśmy 52,6 mln euro z Brukseli. Pieniądze przyznano 60 projektom na kwotę dotacji UE ponad 197 mln zł. Szpitale, ZOZ-y i centra medyczne inwestowały m.in. w zakup sprzętu (tomografów, aparatów do rezonansu magnetycznego, ultrasonografów, mammografów i aparatów RTG). Dzięki tym przedsięwzięciom prowadzonych będzie rocznie ponad 700 tys. badań związanych z leczeniem różnych schorzeń. Inwestycje umożliwią też wczesne wykrywanie chorób i precyzyjną diagnostykę. Pieniądze unijne wspierały też modernizacje bazy lecznictwa.
14 projektów za 20 mln zł dotyczy z kolei podstawowej infrastruktury społecznej. To m.in. domy opieki społecznej, zakład aktywności zawodowej, powiatowe centra pomocy rodzinie, warsztaty terapii zajęciowej i młodzieżowy ośrodek wychowawczy.
Zachęcić turystę
Na inwestycje w turystykę zaplanowaliśmy 35 mln euro z UE. Budujemy kąpieliska, boiska, kolejkę górską, przystanie wodne i szlaki turystyczne. Łącznie w Wielkopolsce realizowanych jest 70 takich projektów za 130 mln zł z UE.
Na ochronę dziedzictwa kulturowego zarząd województwa przeznaczył 26 mln euro z unijnego budżetu. Podpisaliśmy 37 umów m.in. z samorządami, fundacjami i parafiami. 95 mln zł dotacji trafi do 35 obiektów dziedzictwa kulturowego, np. na renowację zabytkowych kościołów drewnianych i zespołów klasztornych. Pieniądze na cyfryzację otrzyma też 15 kin.
Finansujemy konserwację cennych zbiorów muzealnych, wspieramy teatry, współorganizujemy festiwale, koncerty i kampanie informacyjne. Budynki są dostosowywane dla osób niepełnosprawnych i zabezpieczane przed zagrożeniami (np. pożarami, powodziami i kradzieżą). Te inwestycje podnoszą atrakcyjność dóbr kultury Wielkopolski i mają zachęcić do przyjazdu większą liczbę gości.
– Pieniądze rozdzielaliśmy proporcjonalnie zarówno na inwestycje będące w gestii samorządu województwa, jak samorządów powiatowych i gminnych – podsumowuje marszałek Woźniak. Jak ocenił można by rozważać czy zarząd województwa nie mógł postąpić bardziej ,,samolubnie” i wykorzystać więcej pieniędzy na zadania własne, a mniej dla pozostałych samorządów. Ale wówczas powstałaby przepaść cywilizacyjna.
Podczas konferencji zaprezentowano też ,,Dobre praktyki” i wręczono wyróżnienia w konkursie Aktywny Europejczyk dla beneficjentów realizujących projekty WRPO na lata 2007-2013. Mówiono również o nowej perspektywie na lata 2014-2020.
Dane: Urząd Marszałkowski Woj. Wielkopolskiego