Prezydent Grobelny chce do trybunału

Prezydent Poznania Ryszard Grobelny zamierza wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie niezgodności z konstytucją niektórych przepisów ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw. Prezydent Grobelny uważa za niezgodny z konstytucja RP art. 77 ust. 1 i ust. 2a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami oraz art. 1 ust. 1 i ust. 3, art. 4 ust. 9 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 28 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw, a także art. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw.
Ustawą z dnia 28 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 187, poz. 1110 ) wprowadzono zmiany między innymi do ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami oraz ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości.
W ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami po wprowadzonych zmianach za niezgodny z konstytucją należy uznać – zdaniem poznańskich samorządowców – zapis art. 77 ust. 1 i ust. 2a. Zapisano w nim, że wysokość opłaty rocznej z tytułu wieczystego użytkowania podlega aktualizacji nie częściej niż raz na 3 lata, jeśli wartość nieruchomości ulegnie zmianie. W przypadku gdy zaktualizowana wysokość opłaty rocznej przekracza co najmniej 2-krotnie wysokość dotychczasowej opłaty, użytkownik wieczysty wnosi opłatę roczną w wysokości odpowiadającej 2-krotności dotychczasowej należności. Pozostałą kwotę rozkłada się na dwie równe części, które powiększają opłaty roczne w dwóch następnych latach.
W uzasadnieniu przygotowanym przez poznański samorząd czytamy, że przepisy art. 77 ust. 1 i ust. 2a nie są zgodne z ustrojowymi zasadami ochrony własności wyrażonymi w art. 21 ust. 1 i art.64 ust.2 konstytucji oraz z zasadami samodzielności gminy i samodzielności finansowej gminy wyrażonymi w art. 165 ust. 1 i art. 167 ust. 1 i 2 konstytucji. Ponadto naruszają konstytucyjną zasadę równości wobec prawa wyrażoną w art. 32 ust. 1 konstytucji.
W szczególności podkreślenia wymaga, że zgodnie z 21 ust.1, art. 64 ust.2 i art. 165 ust.1 konstytucji jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną i przysługuje im prawo własności oraz inne prawa majątkowe, a ich samodzielność w tym zakresie podlega ochronie sądowej. Stąd też każda ingerencja w samodzielność, w tym w prawa własności jednostek samorządu terytorialnego wymaga wykazania przekonywujących argumentów natury konstytucyjnej mogących przemawiać za takim właśnie rozwiązaniem. Nadto zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego wszelkie regulacje, których skutkiem będzie ograniczenie dochodów jednostek samorządu terytorialnego winny przewidywać rekompensatę finansową uzupełniającą utracone dochody.
Odnosząc się do zmiany ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, należy stwierdzić, iż o sprzeczności wprowadzonych regulacji z konstytucją nie decyduje sam fakt przekształcania użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, lecz warunki, na jakich się tego dokonuje. W takim aspekcie zastrzeżenia należy w szczególności odnieść do faktu, iż ustawodawca realizuje powyższy cel w drodze obligatoryjności przekształcenia przez organ prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, w sytuacji gdy z takim żądaniem wystąpi użytkownik wieczysty. Zastrzeżenia również budzi fakt, iż rozszerzono zakres przedmiotowy ustawy poprzez zniesienie ograniczenia co do rodzaju nieruchomości, które mogą być przedmiotem żądania o przekształcenie oraz, że rozszerzono co do zasady zakres podmiotowy ustawy bez zobiektywizowanego rozróżnienia sytuacji faktycznej i prawnej przekształcanych osób.
Nadto, że proponowana nowelizacja ustawy pozbawi gminę dochodów, które mogłaby uzyskiwać z tytułu opłat rocznych za użytkowanie wieczyste nieruchomości przez kolejne lata i to bez należnej rekompensaty. Podkreślenia również wymaga, iż proponowana regulacja nie różnicuje wysokości opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości w zależności od wykorzystanego okresu użytkowania wieczystego. Różnicuje natomiast w zakresie obowiązku udzielenia bonifikaty sytuację użytkowników wieczystych nieruchomości Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego, pozbawiając tych drugich prawa do obligatoryjnej bonifikaty w wysokości 50 proc. od opłaty. Jednocześnie przyznając obligatoryjnie 50 proc. bonifikaty użytkownikom wieczystym nieruchomości Skarbu Państwa obniża bez żadnej rekompensaty dochody jednostek samorządu terytorialnego. Zgodnie bowiem z art. 23 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami od wpływów osiąganych z opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa potrąca się 25 proc. środków, które stanowią dochód powiatu.
Powyższe zmiany naruszają odpowiednio art. 21 ust.1, art. 64 ust. 2, art. 32 ust. 1, art. 165 ust. 1, art. 167 ust. 1 i 2 konstytucji, wyrażające zasady:
– jednolitej ochrony własności,
– równości wobec prawa,
– ochrony własności jednostek samorządu terytorialnego,
– samodzielności jednostek samorządu terytorialnego,
– samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego.
Wskazuje się również na niezgodność z konstytucją międzyczasowego art. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw. Określa on, że w sprawach wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy dotyczących udzielania bonifikat za przekształcenie prawa wieczystego użytkowania w prawo własności oraz aktualizacji opłat rocznych stosuje się przepisy nowej ustawy. Powołany przepis narusza przepis art. 2, art. 165 ust. 1 i art. 167 ust. 1, 2 konstytucji, podważa bowiem zaufanie jednostek samorządu terytorialnego do państwa i tworzonego przez nie prawa. Dodatkowo powoduje uszczuplenie dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Przepis ten nakazuje bowiem w sprawach wszczętych i niezakończonych przed wejściem w życie ustawy z dnia 28 lipca 2011 r., dotyczących aktualizacji opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego, stosować przepisy znowelizowane. Oznacza to, że w tych sprawach będzie miał również zastosowanie przepis art. 77 ust. 2a wprowadzający niekorzystny dla gminy mechanizm wnoszenia opłat rocznych za użytkowanie wieczyste.
Prezydent Poznania uważa więc, że wobec zaistnienia okoliczności wyżej wskazanych uzasadnione jest wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności z konstytucją powołanej w uchwale regulacji prawnej. Uzasadnienie tej treści zostało przedstawione poznańskim radnym, który muszą podjąć uchwałę o wystąpieniu ze skargą do trybunału. Radni zajmą się ta sprawą na sesji w najbliższy wtorek 18 października.

Drukuj