Jak budować piękne miasta?

W Poznaniu odbywa się III Kongres Urbanistyki Polskiej. Jego plonem będzie między innymi Karta Przestrzeni Publicznej. Hasłem tegorocznych obrad urbanistów jest ,,Nowa urbanistyka – nowa jakość życia”. Kongres dedykowany jest pamięci prof. Władysława Czarneckiego – wybitnego poznańskiego urbanisty okresu międzywojennego i wielu lat po II wojnie światowej.
– Co uczynić, aby miasta były powszechnie dostępne i przyjazne, jak realizować politykę spójności – zastanawiał się podczas otwarcia wiceminister infrastruktury Olgierd Dziekoński (minister infrastruktury sprawuje patronat honorowy nad kongresem). – Potrzeba zredefiniowania myślenia o mieście jako mieście obywatelskim – odparł.
Wiceminister Dziekoński wymienił sześć wyzwań, które trzeba uwzględniać przy kształtowaniu przestrzeni publicznej:
– jak nią zarządzać (uwzględnianie interesów lokalnych, budowa instytucji demokratycznych, tworzenie treści i formy miasta);
kto ponosi koszty rozwoju: dotychczasowi mieszkańcy, czy przybysze i jak to określić;
– jaki kształt mają mieć miasta – uwzględnienie strefy publicznej i prywatnej;
– rola przestrzeni publicznej, która jest dla wszystkich; jak zapewnić dostęp do tej przestrzeni będącej własnością wspólną w warunkach gospodarki rynkowej;
– rola instrumentów i procedur; wiceminister opowiedział się za zapewnieniem samorządom lokalnym rozszerzonych uprawnień do kształtowania przestrzeni;
– co jest publicznym wymiarem w dostępie do przestrzeni?
Co resort infrastruktury robi w tych sprawach? Do końca października Rada Ministrów ma przyjąć nowy projekt ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Do złożenia przygotowywany jest też projekt wprowadzający zmiany w polityce miejskiej, określający między innymi zasady budowy osiedli miejskich czy rewitalizacji.
– Budowa pięknych miast jest wyzwaniem dla nas wszystkich – zakończył wiceminister Dziekoński.
Zdaniem prezydenta Poznania Ryszarda Grobelnego – współorganizatora kongresu – znajdujemy się w specyficznym momencie dla przestrzeni publicznej w Polsce. Od paru lat mamy do czynienia z olbrzymią presją inwestycyjną. A to przynosi pozytywne i negatywne skutki. Dlatego niezbędne jest zrównoważenie udziału wszystkich graczy.
Prezydent Grobelny (również prezes Związku Miast Polskich) uważa, że samorządom potrzebne są silniejsze argumenty w kształtowaniu przestrzeni. Uczestniczą one w tworzeniu dwóch rodzajów aktów prawnych: uchwalają miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz wydają decyzje o warunkach zabudowy.
Jako dobre przykłady kreowania przestrzeni publicznej w Poznaniu Ryszard Grobelny wymienił kompleks nad Maltą, nowe inwestycje Politechniki Poznańskiej nad Wartą, gdzie odbywa się kongres (a w przeciwieństwie do nich znajduje się zdegradowany obszar Starej Gazowni na przeciwległym brzegu rzeki, który jest własnością prywatną), Stary Browar, który zaktywizował centrum czy tworzenie pasów zieleni wzdłuż ulic.
– Wiele miast może poszczycić się dobrymi rozwiązaniami. To nieprawda, że mamy do czynienia z kryzysem zagospodarowania w miastach i upadkiem jakości przestrzeni. W wielu miastach ją poprawiono – ocenił prezydent Poznania. Ale jednocześnie zaapelował do urbanistów o piętnowanie tego, co jest ich zdaniem złe.
Rolą wojewody w zagospodarowaniu przestrzennym jest nadzór nad planami uchwalonymi przez gminy
– Często wymagają one trudnych analiz – zauważył wojewoda Piotr Florek. I poinformował, że w tym roku wyraził swoje uwagi do kilkudziesięciu uchwał.
Z kolei Arkadiusz Błochowiak, członek zarządu województwa wielkopolskiego podkreślił rolę rewitalizacji miast i miasteczek oraz proekologicznych standardów urbanistycznych. O potrzebie uchwalenia ustawy o architekturze napisał w swym liście prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich Jerzy Grochulski.
Podczas dwóch dni obrad uczestnicy kongresu dyskutują w grupach problemowych na temat nowej doktryny urbanistycznej, przestrzeni zurbanizowanej i rewitalizacji urbanistycznej, polityki miejskiej i zintegrowanego zarządzania, przyjaznego transportu i komunikacji, czy też energii i ekourbanistyki. Przedstawiono wielkopolskie doświadczenia w planowaniu przestrzennym.
Głównym plonem dyskusji będzie przyjęcie Karty Przestrzeni Publicznej, nad którą prace trwają od dłuższego czasu, a także deklaracji programowej III kongresu. Karta jest wyrazem troski o przestrzeń publiczną jako o dobro wspólne. Ma służyć pomocą wszystkim zainteresowanym w tworzeniu wysokiej jakości, atrakcyjnej i przyjaznej przestrzeni publicznej. W tym celu ustala znaczenie podstawowych pojęć, ról i interesów podmiotów uczestniczących w tworzeniu i użytkowaniu przestrzeni publicznej. Wskazuje na zagrożenia, jakie wynikają z braku dbałości o otaczającą nas przestrzeń oraz wytycza pożądane kierunki zmian w zachowaniach społecznych i przepisach prawa w tym zakresie.

Drukuj