Rezerwat archeologiczny na Ostrowie Tumskim

Budynek imitujący wstęgę stanie się siedzibą Rezerwatu Archeologicznego na Ostrowie Tumskim w Poznaniu. W Muzeum Archeologicznym rozstrzygnięto konkurs architektoniczny. Przedmiotem konkursu było opracowanie projektu architektonicznego i programu funkcjonalno-użytkowego rezerwatu archeologicznego, w którym eksponowane będą relikty wału obronnego grodu z X wieku oraz pozostałości tzw. murów biskupa Lubrańskiego w XVI wieku. Konkurs zorganizowało poznańskie Muzeum Archeologiczne.
Obiekt stanie na Ostrowie Tumskim przy ul. ks. Ignacego Posadzego 5, na obszarze wpisanym do rejestru zabytków, objętym miejskim programem rewitalizacji oraz leżącym na Trakcie Królewsko-Cesarskim. Lokalizacja przyszłego budynku rezerwatu została uwarunkowana usytuowaniem wykopu archeologicznego z odkrytymi reliktami wału obronnego, który będzie stanowić najważniejszą część ekspozycji. Ze względu na posadowienie reliktów archeologicznych obiekt będzie zagłębiony na około 6 metrów poniżej obecnego poziomu gruntu.
– Projekt był bardzo trudny, ale interesujący – zaznacza Andrzej Nowak, przewodniczący sądu konkursowego i zarazem architekt miejski. – Dlatego na konkurs wpłynęły tylko cztery wnioski, a ostatecznie w terminie składania projektów złożono tylko dwie prace – obie na bardzo wysokim poziomie zawodowym.
Pierwszą nagrodę wartości 40.000 zł jury przyznało projektowi Toya Design Tomasza Wojtkowiaka za interesujące rozwiązanie bryłowe budynku rezerwatu archeologicznego wpisujące się w krajobraz kulturowy Ostrowa Tumskiego. Doceniono intrygujące rozwiązanie przestrzeni wystawienniczej i jej aranżacji oraz zagospodarowanie terenu uwzględniające i dokumentujące dawny, historyczny przebieg wałów z X wieku. Praca ta będzie przedmiotem dalszych opracowań, a autorom zostanie powierzone wykonanie projektu budowlanego.
Druga nagroda i 20.000 zł przypadła w udziale zespołowi prof. Mariana Fikusa. Jury podkreśliło interesujące rozwiązanie ekspozycji przestrzeni wystawienniczej rezerwatu archeologicznego oraz szczegółowe, staranne rozwiązanie techniczne budynku.
– Bryła jest w miarę spokojna, nie chcieliśmy dominować w otoczeniu, Daje też dużo możliwości prezentacji – stwierdza Tomasz Wojtkowiak.
Kluczowe dla projektu są hasła: tajemnica, odkrywanie, warstwy. Wchodząc w głąb docieramy do kolejnych informacji o zabytku aż do wałów położonych w centrum. Zagłębiamy się w czasie i przestrzeni, aby dotrzeć do początków państwa Piastów. Budynek zaprojektowano na planie wstęgi tworząc trasę zwiedzania, na której następuje gradacja informacji o zabytku.

Wyraźny kierunek budynku, podkreślony podłużnymi ścianami zgodny jest z przebiegiem dawnych umocnień Ostrowa. Jest zaprojektowany niejako ,,od środka” opasując relikty wału i murów Lubrańskiego. Ściany stanowią kolejne przegrody-warstwy, które wijąc się nadają kierunek zwiedzaniu. Od rozświetlonego, słonecznego wejścia przechodzimy coraz głębiej ku ukrytemu w ziemi zabytkowi.
Motyw warstw pojawia się w rozedrganym wątku ceglanym ścian tworząc światłocienie, nieregularne, poziome pasy. Warstwę tworzy odciśnięty w betonie tekst ,,Dagome iudex”, będący rodzajem obwodowego fryzu. Ten ściśle związany z początkiem państwa polskiego dokument dobrze koresponduje z miejscem i czasem powstania eksponowanych artefaktów. Warstwą jest wreszcie szklana kurtyna osłaniająca betonowy blok ekspozycji wału i hol wejściowy. Ważną rolę w budynku odgrywa naturalne światło.
Budynek rezerwatu archeologicznego będzie składał się z kilku części funkcjonalnych: recepcyjnej, edukacyjnej, ekspozycyjnej i zapleczowej. Wszystkie części będą organicznie ze sobą połączone, pozwalając na intuicyjne zwiedzanie i wygodną obsługę.

– Ostrów Tumski zostanie na nowo zagospodarowany – podkreśla Marzena Szmyt, dyrektor Muzeum Archeologicznego. – Z interaktywnego centrum ścieżka turystyczna poprowadzi do rezerwatu archeologicznego z oryginalnymi reliktami, a stamtąd do Muzeum Archidiecezjalnego. Wszystkie elementy archeologiczno-historyczne będą ze sobą powiązane.
Budowa obiektu rezerwatu ma kosztować 4,5 mln zł, a prace projektowe – 350 tys. zł. Inwestycja jest współfinansowana przez Urząd Marszałkowski w ramach WRPO na lata 2007-2013. Obiekt ma być gotowy w czerwcu 2012 r.

Drukuj