Zakład Makerspace w Starej Papierni

Fundacja Animatornia przejmuje od miasta główny budynek Starej Papierni przy ul. Szyperskiej w Poznaniu, aby urządzić w nim Zakład Makerspace – przestrzeń dla wszelkiego rodzaju rękodzielników, projektantów, czyli ludzi twórczych, z pomysłami i chęcią do pracy. W końcu sierpnia inicjatorzy podpisali umowę najmu z Zarządem Komunalnych Zasobów Lokalowych, który na rok zwalnia ich z czynszu w zamian za nakłady na remont.
Przez kilka lat Animatornia funkcjonowała przy ul. Wawrzyniaka na Jeżycach w budynku zlikwidowanych Zakładów Graficznych. Jednakże kilka miesięcy temu minister skarbu sprzedał nieruchomość i animatorzy pozostali bez lokum. Rozpoczęto poszukiwanie odpowiedniego obiektu w mieście, w którym można by kontynuować działalność.
Budynek Starej Papierni był przez 10 lat opuszczony. Wcześniej przez ponad 100 lat wykorzystywały go Zakłady Papiernicze, choć nie produkowano tam papieru, lecz artykuły papiernicze. Zakład Makerspace otrzymał do dyspozycji 1600 m kw. na czterech kondygnacjach od piwnic po II piętro, a więc ponad 3 razy więcej niż na Wawrzyniaka.
– Budynek ten ma plusy i minusy. Można w nim ustawić cięższe maszyny, obrabiarki do produkcji z metalu. Daje nam możliwość na rozszerzenie działalności. Na II piętrze, gdzie się teraz znajdujemy będzie unikatowa w skali Poznania przestrzeń na co-working, ponieważ chcemy łączyć ze sobą ludzi z branży kreatywnej, projektowej z wykonawcami. Idea jest taka, że na tym najwyższym piętrze projektuje się, a schodząc w dół spotyka rzemieślników: stolarzy, spawaczy, którzy te pomysły mogą zmaterializować – opowiada Paweł Janowski z Animatorni. – Podpisaliśmy dziś umowę i możemy rozpoczynać to, na co tak długo czekaliśmy, czyli remont.
Jest to dla nowych użytkowników spore wyzwanie, bo budynek jest stary, nie wszystko jest zinwentaryzowane. Dlatego poszukują osób, które tam pracowały, które wiedzą coś o tym budynku, aby mogły doradzić.
W pierwszej kolejności trzeba wziąć się za naprawę dachu, który przecieka (ok. 500 m kw. powierzchni); zerwać stare poszycie, ocieplić, położyć nową papę naprawić wszystkie opierzenia oraz rynny.
– Zaraz potem przygotowywać będziemy parter – przestrzeń zakładu stolarskiego i ślusarskiego, które planujemy uruchomić najszybciej. Pracy jest naprawdę mnóstwo: odwilgocenie całego budynku, pozbycie się grzyba, skucie wszystkich tynków, wylanie nowych podłóg, renowacja okien. Instalacje są w tak fatalnym stanie, że trzeba je wykonać od nowa – wyliczają Animatorzy. – Remont Zakładu to ogromne wyzwanie, zarówno logistyczne, jak i finansowe, dlatego szukamy firm, które wesprą jego tworzenie.

Firma Lemar przekazuje materiały na pokrycie dachu, ale poszukiwana jest firma dekarska, która podejmie się jego naprawy. Najważniejsze zakładowe potrzeby to artykuły budowlane, instalacyjne, przyłącze elektryczne i światłowodowe, prace wykonawcze. Powstała grupa projektantów, którzy przygotowują szczegółową inwentaryzację oraz układ funkcjonalny pomieszczeń. Powstają również grupy remontowe.
Dzięki publicznej zbiórce prowadzonej w ramach serwisu ,,Polak potrafi”, w którą zaangażowało się ponad 1500 osób, Zakład pozyskał ponad 100 tys. zł na remont. Potrzeby są jednak znacznie większe. Członkowie fundacji szacują, że remont będzie kosztował około 240 tysięcy zł.
– Zakład, który już wpisał się w przestrzeń Jeżyc i funkcjonował tam 2 lata, z powodu zmian własnościowych musiał się stamtąd ewakuować. Jako miasto uznaliśmy, że trzeba zrobić wszystko, aby ta inicjatywa powstała jako Fundacja Animatornia nie zniknęła. Młodzi ludzie wzięli inicjatywę w swoje ręce i każdy, kto chce majsterkować, nauczyć się różnych technik rzemieślniczych, również prowadzić swoją działalność rzemieślniczą mógł to robić na Jeżycach. Mieliśmy kłopot ze znalezieniem takiego obiektu, bo miasto nie miało go – mówi wiceprezydent Mariusz Wiśniewski.
Papiernia znalazła się we władaniu miasta na skutek zamiany nieruchomości z wojewodą reprezentującym Skarb Państwa (na budynek przy pl. Wolności, gdzie mieści się m.in. Wydział Paszportowy). Były jeszcze roszczenia osób prywatnych, ale w wyniku wyroków sądów w dwóch instalacjach własność obiektu przypisano miastu.
– Trochę żal Jeżyc, ale dla miasta jest bardzo ważne, że w jego centrum, w miejscu trochę zaniedbanym pojawi się taka działalność, gdzie młodzi ludzie będą mogli realizować swoje pasje związane z rzemiosłem, projektowaniem – podkreśla wiceprezydent Wiśniewski. – Nie ukrywam, że chcielibyśmy współpracować z zakładem także w zakresie szkolnictwa zawodowego. To jest obszar do promowania pewnych zawodów w oparciu o kooperację ze szkołami zawodowymi.
Umowa z ZKZL – w negocjowaniu której uczestniczył Jakub Banach z Banach Legal – zakłada zwolnienie z czynszu na rok w zamian za nakłady poniesione na remont. Przewidywana jest jednak możliwość przedłużenia okresu bezczynszowego, jeżeli remont będzie kosztowniejszy. Wynegocjowany czynsz wynosi ok. 10 tys. zł. Ale do kosztów utrzymania Zakładu trzeba doliczyć kolejne 10 tys. zł na ogrzewanie z sieci miejskiej, czy ok. 2 tys. zł za prąd, na co muszą się złożyć składki członkowskie osób korzystających ze wspólnej przestrzeni.
– Przyglądaliśmy się temu co robiliście na Wawrzyniaka i zazdrościliśmy Jeżycom takiej działalności, dlatego bardzo cieszymy się, że pojawiliście się przy Szyperskiej w bardzo trudnej przestrzeni – wyznaje Tomasz Dworek z Rady Osiedla Stare Miasto.

Zwraca on szczególną uwagę na dziedziniec Papierni, który może stać się przestrzenią wspólną służącą integracji mieszkańców tej części miasta z zielenią, kawiarenkami, miejscami spotkań i odpoczynku, bo obecnie nie mają oni niczego takiego. To bardzo cenny przykład rewitalizacji tej przestrzeni związanej niegdyś z portem na Warcie oraz miejscem największej akcji sabotażowej podczas II wojny światowej w Poznaniu – Bollwerk. Rada Osiedla liczy także na zagospodarowanie w przyszłości zabytkowego XVIII-wiecznego dworku stojącego na terenie. W ten sposób ożywi się także część szlaku królewsko-cesarskiego na Ostrów Tumski i Śródkę.
Miasto wraz z Radą Osiedla chce stworzenia niezależnego dojazdu do nieruchomości. W ramach rewitalizacji będzie odtworzony historyczny wjazd dla pojazdów konnych prowadzący do Zakładu z ul. Szyperskiej. RO zamierza przeznaczyć na to pewną kwotę za swego budżetu. Zarówno inicjatorzy jak i Rada Osiedla liczą, że wtedy i podwórze uda się przywrócić ludziom, a zabrać samochodom (dziś jest tam parking dla sąsiedniego sądu). Rada Osiedla zabiega o zmianę organizacji ruchu na Szyperskiej na Tempo 30, bo obecnie kierowcy skracają sobie tędy drogę.
– Chcielibyśmy, aby powstał tu taki mały osiedlowy dom kultury – dodaje Tomasz Dworek.
Przedmiotem najmu dla Zakładu jest budynek główny. Na nieruchomości znajdują się jeszcze inne części dawnej papierni wraz z wieżą (wobec której kilka lat temu był pomysł przerobienia na symboliczny minaret) oraz dworek.
– Chcielibyśmy aby powstały tu pewne usługi, które w pierwszej kolejności wspierałyby od strony biznesowej planowaną marinę w starym porcie – wyjaśnia plany miasta wiceprezydent Wiśniewski. – Ale jeśli by się to nie udało to może być też inna działalność, bowiem nakłady na remont pozostałej części oraz zabytkowego dworku są olbrzymie. Będziemy więc szukać także finansowania zewnętrznego , które sprawi, że ta przestrzeń będzie zapraszała mieszkańców, że będzie to miejsce otwarte.