Architektura bliska człowiekowi

Podczas minionego weekendu Poznań gościł architektów z całego kraju, którzy uczestniczyli w III Kongresie Architektury Polskiej. Przebiegał on pod hasłem ,,Przekaz architektury – architektura przekazu”, a jego celem była dyskusja nad problemami służącymi zapewnieniu wysokiej jakości architektury w Polsce. Owocem obrad jest Deklaracja Poznańska. – Wybór Poznania na miejsce kongresu nie był przypadkowy – podkreślił Jerzy Grochulski, prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich. – Zjawiska, które nastąpiły w tym mieście w dziedzinie architektury są dużą wartością, godną dostrzeżenia.

Prezydent Poznania Ryszard Grobelny, równocześnie prezes Związku Miast Polskich podkreślił podczas inauguracji, że ZMP chce uczestniczyć w debatowaniu nad wyglądem przestrzeni miejskiej. Trzeba być bardziej wybrednym, a włodarze miast powinni dbać o wysoką jakość tej przestrzeni. Zdaniem prezydenta Poznania propozycje zmian w przepisach porządkują uprawnienia włodarzy miast, pozwalając lepiej kształtować przestrzeń publiczną.
Obrady architektów przebiegały w trzech panelach dyskusyjnych: ,,Talent, twórczość, dziedzictwo”, ,,Demokracja i tolerancja w planowaniu przestrzennym” oraz ,,Nowe technologie – nadzieja, szanse, zagrożenia”.
Trzeba talentu, by współtworzyć kulturę – mówili uczestnicy pierwszego panelu – ale twórcy architektury muszą wsłuchiwać się w głos człowieka, widzieć miejsce i kontekst, w jakim projektowany obiekt powstaje. Łączy się to z potrzebą pokory wobec otoczenia, której nieraz brak twórcom. Muszą oni pamiętać, iż tworzą dla przyszłości. Tymczasem przedstawicielom środowiska zdaje się umykać słynna triada Witruwiusza określająca dobrą architekturę: piękno, użyteczność, trwałość.
Podczas dyskusji w ramach drugiego panelu podkreślano, że ład przestrzenny jest niezbędnym warunkiem zrównoważonego rozwoju zapisanego w konstytucji. Również ład przestrzenny powinien uzyskać tę normę. W projektach zmian przepisów ustawowych pojawiły się narzędzia dla współuczestnictwa społecznego w planowaniu przestrzennym.
Zagrożeniem przy wprowadzaniu nowych technologii jest zbytnie utechnicznienie budownictwa mieszkaniowego, które uprzedmiotowia człowieka. Budowanie eleganckich form w oderwaniu od potrzeb człowieka powoduje utratę naturalnej zgodności między naturą i techniką – zauważali z kolei uczestnicy trzeciego panelu. Szansą jest ponowne uczłowieczenie architektury, inspirowanie nowych technologii wizjami architektonicznymi przepojonymi humanizmem.
Wyniki dyskusji panelowych zebrane zostały w przyjętej przez ogół Deklaracji Poznańskiej XXIII Kongresu Architektury Polskiej, którą polska delegacja zaprezentuje podczas kongresu Międzynarodowej Unii Architektów w Turynie, organizowanego pod hasłem ,,Architektura jest dla każdego”.
Podczas kongresu omówiono również projekt Polskiej Polityki Architektonicznej – polityka krajobrazu, przestrzeni publicznej, architektury. Dokument opracowany z inicjatywy Polskiej Rady Architektury i SARP, wraz z Towarzystwem Urbanistów Polskich i Krajową Izbą Architektów RP jest wynikiem zobowiązań z członkostwa w Unii Europejskiej. Wyszczególniono w nim 8 podstawowych problemów, które powinny znaleźć się w zakresie polskiej polityki architektonicznej. Dokument zostanie zaprezentowany rządowi, wskazując cele i kierunki działania, które rząd mógłby przyjąć jako swoje zobowiązanie na rzecz jakości polskiej przestrzeni.
Kongres stał się też okazją do uhonorowania wybitnych architektów. Prof. arch. Romuald Loegler otrzymał medal Naturae Tutela przyznany przez poznański oddział PAN za liczne inicjatywy i aktywność w zachowaniu obszarów kulturowych Europy, liczne realizacje architektoniczne i nagrody w konkursach międzynarodowych. Przypomniano także sylwetkę i dokonania Marka Leykama – jednego z najwybitniejszych architektów ,,trudnych czasów PRL”, laureata nagrody miasta Poznania ,,Złotego Quadro” za najlepsze realizacje w mieście, między innymi projekt Okrąglaka.
Obradom towarzyszyło kilka wystaw prezentujących projekty architektoniczne, między innymi studentów Politechniki Poznańskiej i Akademii Sztuk Pięknych, którzy rywalizują o nagrodę im. prof. Władysława Czarneckiego. W tym roku otrzymał ją Filip Marcinkowski z politechniki za projekt ,,Fabryka Papieru Trefl Art Galery”.

Drukuj