Powstanie Park Kulturowy Stare Miasto

– Park kulturowy jest narzędziem prawnym. To prawo miejscowe, które da nam możliwość lepszej egzekucji dotyczącej estetyki tej przestrzeni i publicznej aktywności w niej. To jest coś czego nam na pewno brakowały przez ostatnie lata – wyjaśnia powody wprowadzania Parku Kulturowego w rejonie Starego Miasta, Mariusz Wiśniewski, zastępca prezydenta Poznania.

Park kulturowy to jedna z form ochrony krajobrazu kulturowego, określonych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

– Praktyka wprowadzenia parków w innych miastach: Krakowie, Wrocławiu i Łodzi pokazała, że ta forma ochrony zabytków daje gminom – w konsultacji z zainteresowanymi podmiotami i mieszkańcami – możliwość kształtowania polityki estetycznej – przekonuje Mariusz Wiśniewski. – Dobrym przykładem może być ulica Floriańska w Krakowie. Po wprowadzeniu zmian różnica pomiędzy stanem obecnym, a tym sprzed 10 lat jest diametralna na plus. Z czasem również tamtejsi mieszkańcy i przedsiębiorcy zauważyli, że ta ulica złapała inny oddech i jest ona inaczej postrzegana i przyciąga ludzi.

– Zasady kształtowania wizerunku Starego Miasta zostały już w dużej mierze sformułowane w miejskich dokumentach i opracowaniach, dotyczących m.in. polityki reklamowej oraz zasad lokalizacji ogródków gastronomicznych. Celem utworzenia parku kulturowego jest zebranie tych zasad jako aktu prawa miejscowego oraz umożliwienie ich skutecznego stosowania – tłumaczy Joanna Bielawska-Pałczyńska miejska konserwator zabytków w Poznaniu.   

Ochrona obszaru miasta lokacyjnego

W stolicy Wielkopolski konieczność uporządkowania przestrzeni publicznej Śródmieścia, zwłaszcza w rejonie Starego Miasta, ujawniły prace nad „Zintegrowanym Programem Odnowy i Rozwoju Śródmieścia Poznania na lata 2014 – 2030”. W programie, przyjętym uchwałą Rady Miasta z 10 grudnia 2013 roku, znalazł się zapis o potrzebie utworzenia w Poznaniu Parku Kulturowego Stare Miasto.

Uchwałę inicjującą działania zmierzające do jego utworzenia, przygotowaną przez Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków, radni przyjęli w marcu ubiegłego roku. To ten dokument ściśle określił granice parku, który zajmie powierzchnię 37,3 ha w obrębie ulic Garbary, Podgórnej, Al. Marcinkowskiego, Solnej i Małe Garbary, czyli obszar miasta lokacyjnego.

– Lokacji miasta na prawie magdeburskim dokonali książęta Przemysł I i Bolesław Pobożny w 1253 roku. Wytyczono wówczas czytelną do dziś szachownicową siatkę ulic z centralnie usytuowanym kwadratowym rynkiem – placem targowym, z którego wybiega 12 ulic przeciętych przecznicami. Całość założenia okalały mury obronne wraz z bramami Wielką, Wrocławską i Wroniecką. W zasadzie pełen obszar założenia lokacyjnego miasta Poznania ma docelowo zostać objęty tą formą ochrony zabytków – mówi miejska konserwator.

Po wytyczeniu granic planowanego parku prace nad szczegółowymi zapisami uchwały powołującej go do życia rozpoczęło Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków wraz z zespołem zadaniowym.

Porządkowanie przestrzeni

– Park ma pozwolić na zachowywanie oraz ekspozycję dziedzictwa kulturowego, krajobrazu kulturowego i historycznego oraz układu urbanistycznego Starego Miasta wraz ze znajdującymi się na jego obszarze obiektami zabytkowymi – objaśnia Magdalena Kostencka-Burek i dodaje, że ma on również zapobiegać działaniom ingerującym w formę architektoniczną, bądź zakłócającym ekspozycję obiektów zabytkowych i przestrzeni publicznych.

– Chcemy ograniczyć niekorzystny wpływ tablic i urządzeń reklamowych oraz szyldów na przestrzeń publiczną. Zaproponowane w tekście uchwały zasady zagospodarowania i ograniczenia ingerencji w krajobraz miasta pozwolą wyeksponować  dziedzictwo kulturowe Starego Miasta – dodaje Kostencka-Buruk.

Uchwała o utworzeniu parku kulturowego może rozwiązać szereg innych problemów estetyczno-przestrzennych, związanych m.in. z prowadzonymi pracami budowlanymi, a dotyczących stosowania materiałów stolarki okiennej, drzwiowej oraz remontu elewacji. Równie ważne są kwestie dotyczące prowadzenia na tym terenie działalności gospodarczej – od handlu obwoźnego, przez ogródki gastronomiczne, po organizowane tam imprezy.

Etapy debaty

Wtorkowe spotkanie informacyjne w Sali Białej Urzędu Miasta Poznania zainauguruje debatę nad projektem uchwały tworzącej Park Kulturowy Stare Miasto, przygotowanym przez Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków wraz z zespołem zadaniowym. W jego trakcie zaprezentowane zostaną założenia uchwały, harmonogram konsultacji i zakres prac. Wnioski do projektu będzie można składać do 14 lipca w Kancelarii Urzędu Miasta Poznania przy placu Kolegiackim 17.

Na przełom września i października przewidziane są kolejne dwa spotkania w ramach konsultacji społecznych. To właśnie na nich przedstawiony zostanie projekt uchwały o utworzeniu parku wraz z zasadami zagospodarowania, wynikającymi z wniosków przesłanych w czerwcu i lipcu.

Jacek Łakomy, Biuro Prasowe UMP