Dyplom za Starą Gazownię

Praca dyplomowa Maksymiliana Sawickiego „Między substancją płynną a masą” zdobyła nagrodę specjalną UWI Inwestycje – Mieszkania Poznań podczas 38. edycji Konkursu im. Marii Dokowicz na najlepszy dyplom Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu.

Maksymilian Sawicki

Praca została wykonana na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu pod kierunkiem dr hab. inż. arch. prof. UAP Elżbiety Raszei. Nominowana została także do konkursu na najlepszy dyplom na świecie wykonany w latach 2017-2018 — Archiprix Santiago Chile 2019

Niezależnie od tego, czy mieszkamy w mieście, metropolii, czy już post-metropolii (*1), tworzymy nasze środowisko i jesteśmy jego częścią. Składa się ono z niekończących się relacji, powiązań i jest zapisem każdego zdarzenia, jakie dokonało się w przeszłości i jakie dokonuje się teraz. Wszystko, co nas otacza jest wynikiem świadomego lub zupełnie nieświadomego działania ludzi, czy samego środowiska. Praca dyplomowa Maksymiliana Sawickiego „Między substancją płynną a masą” stanowi wynik obserwacji i rejestracji współczesnej przestrzeni miejskiej, która pod wpływem niezliczonej liczby czynników i zmiennych podlega ciągłym transformacjom. W pracy autor dowodzi, że przestrzeń nie jest stałą, lecz pozostaje w ciągłym ruchu tworząc płynną substancję miejską. Ze względu na współczesne procesy urbanizacyjne nasze miasta doświadczają ciągłych przemian w nieznanym dotąd tempie.

Poruszana w pracy problematyka jest nierozerwalnie związana z polityką i procesem strukturyzacji miasta, kapitału i ekonomii, która ostatecznie okazuje się pożerać pierwotną ideę miasta. Współczesne trendy w kształtowaniu miast skupiają się wokół jakości przestrzeni oraz na implementacji nowych sposobów życia w miastach, takich jak miasto inteligentne (smart city) czy zwarte (compact city). Skutek globalnych procesów, od których zdaje się nie być ucieczki, jest odczuwalny zwłaszcza we współczesnym obrazie wielu miast na świecie, które coraz bardziej upodobniają się do siebie. Praca odnosi się do fizycznej, zaobserwowanej kondycji przestrzeni miejskiej, w której rozpoznawalność poszczególnych elementów zdaje się nie istnieć. Autor zwraca uwagę na moment przejścia z jednego środowiska w drugie, skupiając się na unikalnych wartościach związanych z konkretnymi miejscami, często zapomnianymi i wyłączonymi ze świadomości społecznej, które ostatecznie reprezentują unikalne wartości w skali miasta.

Teren Starej Gazowni w Poznaniu stał się przedmiotem badań relacji między terenami przemysłowymi, a otoczeniem. W tym kontekście — mur Starej Gazowni, który dziś jest zdegradowanym i zniszczonym „reliktem” przeszłości, dla autora stał się jednym z elementów podtrzymujących ginącą tożsamość danego miejsca. Miejsca, które w wyniku przetworzeń, ciągłych zmian, wyburzeń oraz pojawiającej się nowej zabudowy jest definiowane ostatecznie poprzez ciągłość muru, który nadaje kontekst nie tylko Starej Gazowni, ale również definiuje to, co wokół. Maksymilian Sawicki dowodzi, że elementy, takie jak mur Starej Gazowni, są w stanie wytworzyć zupełnie nową jakość w przestrzeni miejskiej. Projekt polega na symulacji zdarzenia, które ukazuje badany obszar w nowym kontekście. Bazując na jego fizycznych, zastanych właściwościach, autor zmienia percepcję miejsca i przybliża zapomniane elementy krajobrazu generując wokół wartości, wydobyte z aktualnej kondycji miejsca. Masa i linearność muru stają się warunkiem tworzenia nowej jakości w przestrzeni miejskiej. Dzięki wykorzystaniu technik komputerowych projektant generuje sekwencję ujęć, które wytwarzają przestrzeń opartą o warunki masy, płynności i czasu. Zapis symulacji zdarzenia projektowego stanowi rejestrację płynności, zmienności formy i kontekstu. Jest interpretacją i rejestracją sposobu percepcji środowiska przez odbiorcę — jako obrazu w ruchu. Za pomocą komputerowego przetworzenia obrazu w chmurę punktów, odbiorca jest w stanie zaobserwować różne natężenie i skupienie akcentów przestrzennych danego założenia, a przede wszystkim odbierać miejsce na poziomie gęstości, złożoności, nie tylko estetyki.

    W ten sposób powstaje gradacja przestrzeni, odnosząca się do miejsca, samego w sobie, ukazując jej sekwencyjność i różnorodność. Istniejąca tkanka Starej Gazowni staje się równoprawną formą w kontekście wielu form. Projektant wskazuje na znaczną różnicę między formą architektoniczną ujętą na rysunku, lub w zapisie urbanistycznym, a formą odbieraną w rzeczywistości. Czystość i klarowność zapisu planistycznego znacząco różni się od tych samych form ujętych w ramach przestrzennych. Nie tylko nabierają one swojej wymiarowości i przestrzenności, lecz także budują wokół i między sobą sieć relacji, powiązań, deformacji, kontekstów. Cechą charakterystyczną środowiska miejskiego jest nawarstwienie, miejski palimpsest, który rejestruje się za pomocą formy przestrzennej. Architektura staje się więc zapisem nawarstwień, które reinterpretując pierwotne założenia projektowe cały czas oscylują między formą geometryczną a płynną. Przedstawiona metoda projektowa może mieć zastosowanie w różnych uwarunkowaniach kulturowych i naturalnych, gdzie każde kolejne zastosowanie będzie wiązało się z unikatowym przypisanym tylko to tego miejsca, rezultatem.

ad. 1. Ewa Rewers, Post-Polis,. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta, Universitas, Kraków 2005, wstęp

Drukuj